Жељу Желев, првиот демократски избран претседател на Република Бугарија, останува запаметен како политичар со визија и интегритет, кој имаше храброст да зборува отворено за теми што со децении биле табу во бугарското општество.

Во политичката историја на Балканот, Желев е запомнет по неговиот редок демократски гест: тој отворено и јасно го призна постоењето на македонскиот народ, јазик и национален идентитет, став што директно се косеше со официјалната бугарска политика, која со децении негираше посебна македонска етничка и јазична припадност.

Во неколку јавни настапи и интервјуа, меѓу кои најзабележително во интервјуто за весникот „Нова Македонија“ во 1992 година, Желев јасно изјави:

„Македонците постојат како нација и македонскиот јазик е реалност. Тоа е факт кој мора да се прифати.“

Оваа изјава беше вистинска дипломатска сензација, особено во контекст на тогашните затегнати односи меѓу Бугарија и новоформираната независна Република Македонија. Со тоа, Желев стана првиот бугарски државник што јавно го призна правото на самоопределување на македонскиот народ, покажувајќи зрелост и политичка храброст, наспроти националистичките струи што преовладуваа во неговата земја.

За време на неговиот мандат, Бугарија беше првата земја што ја призна независноста на Република Македонија под нејзиното уставно име, уште во јануари 1992 година, чекор што беше поздравен од македонската јавност и сметан за пријателски гест.

Желев до крајот на својот живот остана верен на вредностите на демократијата, слободата на говорот и човековите права.