Климатските промени веќе ни покажаа дека концептот на годишните времиња е значително променет. Зими без снег, жешки пролетни денови и летни невремиња станаа вообичаени настани. Дали е време за нова поделба?
Годишните времиња конвенционално се поврзуваат со годишните промени на температурите и наклонот на Земјата во однос на нејзината оска. Како што е познато, половите не се совршено усогласени со орбитата околу Сонцето, па оската е наклонета за 23,5 степени. Тоа значи дека некои делови од Земјата, зависно од делот на годината, се поблиску или подалеку од Сонцето и примаат повеќе или помалку топлина.
Ова е особено видливо во областите со умерена и поларна клима, за разлика од екваторијалниот дел на нашата планета.
Нови концептуални категории на годишни времиња
Ново истражување, чии автори се двајца географи од Универзитетот „Јорк“ и Лондонската школа за економија, објавено во списанието „Прогрес оф енвајрментал џиографи“, не ги оспорува овие критериуми. Земјата сè уште е „наклонета“, а варијациите во температурите и должината на денот во различни делови на светот и во различни периоди од годината и натаму ќе постојат.
Авторите предлагаат нов концепт со четири категории:
Ново настанато време – нова форма на сезонски климатски услови што досега не се забележувала во одреден регион.
Исчезната сезона – сезона во која традиционалните временски услови исчезнале или станале непрепознатливи.
Аритмична сезона – промени во очекуваната појава и траење на сезонските циклуси.
Сезона со синкопи – неправилни промени и нагли варијации во временските услови.
Дел од овие појави веќе биле проучувани, а истражувањето цитира други истражувања кои покажуваат дека летата станале подолги и потопли, зимите пократки и потопли, а пролетта доаѓа сѐ порано. Во некои екстремни случаи, овие промени се највидливи: сезоните на урагани во Атлантикот и Пацификот се продолжени, додека во некои региони шумските пожари се присутни речиси цела година, а загадувањето со чад, на пример, во Југоисточна Азија, сега е редовно.
Сето ова можеби нема да биде прифатливо за секого, но идејата не е толку радикална колку што звучи. Јасно е дека со ова нема да се „укинат“ пролетта или летото, ниту ќе се пишува нов календар. Авторите само размислуваат за веќе присутната реалност на општествено ниво. Како што климатските промени продолжуваат „да играат“ со ритамот на Земјата, флексибилниот пристап кон годишните времиња може да ни помогне да бидеме во чекор со светот каде што повеќе не важат старите правила.
