Претераната употреба на фосфор ги исцрпува резервите кои се клучни за глобалното производство на храна, што би можело да допринесе за голема криза.
На нашата планета ѝ се заканува фосфогедон, предупредуваат научниците, изразувајќи страв дека злоупотребата на фосфор би можела да доведе до недостаток на фосфатни ѓубрива, што на глобално ниво би го пореметило производството на храна.
Претераната употреба на фосфор ги исцрпува резервите кои се клучни за глобалното производство на храна, на тој начин придонесувајќи кон климатската криза, пренесува Guardian.
Процесот на испирање на фосфатните ѓубрива од полињата заедно со отпадните води, кои потоа се влеваат во реките, езерата и морињата, резултира со широко распространето цветање на алгите и создавање на водни мртви зони што го загрозуваат рибниот фонд, предупредуваат научниците.
Прекумерната употреба на овој елемент го зголемува и ослободувањето на метан ширум планетата, истовремено влијаејќи на зголеменото глобално затоплување и растечката климатска криза предизвикана од емисијата на стакленички гасови.
„Дојдовме до критична точка. Можеби ќе можеме да се вратиме на старо, но сега навистина треба да се собереме и да почнеме да го користиме фосфорот на многу помудар начин. Ако не го сториме тоа, ќе се соочиме катастрофа што ја нарековме фосфогедон“, вели професорот Фил Хејгарт од Универзитетот Ланкастер.
Фосфорот во 1669 година го открил германскиот научник Хениг Бранд, кој го изолирал од урина. Се испоставило дека е неопходен за живот. Коските и забите во најголем дел се изградени од минералот калциум фосфат, соединение добиено од него, а овој елемент е присутен во нашата ДНК и во мембраните на клетките.
„Едноставно кажано, на Земјата нема живот без фосфор“, појаснува професорката Пени Џонс од Универзитетот Бристол.
Глобалното значење на овој елемент е во неговата употреба – фосфорот го помага растот на земјоделските култури. Секоја година во светот се продаваат околу 50 милиони тони фосфатни ѓубрива. Оваа количина игра клучна улога во исхраната на осумте милијарди жители на нашата планета. Но, поголеми наоѓалишта на фосфор се наоѓаат само во неколку земји: Мароко и Западна Сахара имаат најголеми количини, Кина е второто најголемо наоѓалиште, а Алжир е трето.
Зголемениот притисок врз наоѓалиштата ги натера експертите да се плашат дека светот може да се соочи со намалување на резервите на фосфор во рок од неколку години, оставајќи ги многу нации да се борат да го добијат за да го прехранат своето население. Ваквите предвидувања загрижуваат многу аналитичари, кои стравуваат дека неколку картели наскоро би можеле да го контролираат најголемиот дел од светските залихи, оставајќи го Западот многу ранлив на скокови на цените.
Резултатот би бил сличен на нафтената криза од 70-тите години на минатиот век.
Аналитичарите велат дека се однесуваме расипнички кога користиме фосфат на нивите. Ѓубривото кое од нив испира, како и испуштањето отпадни води богати со фосфор, резултираат со големо загадување на водата и влијаат на штетното цветање на алгите.
Некои од најголемите слатководни подрачја во светот се исто така погодени од овој проблем, вклучувајќи го Бајкалското Езеро во Русија, езерото Викторија во Африка и езерото Ири во Северна Америка. Цветањето во Ири во последниве години резултираше со целосна контаминација на водата за пиење.
Исто како и на копно, фосфатите помагаат во растот на водните растенија, но нивниот раст го потиснува цветањето на алгите, па затоа во тие области се формираат водени мртви зони.
Таквите кризи доведуваат до дополнителни еколошки проблеми. „Климатските промени значат дека поради потоплите временски услови ќе има уште повеќе цветање на алги по единица фосфатно загадување“, објаснува проф. Брајан Спирс од британскиот Центар за екологија и хидрологија .
„Проблемот е во тоа што кога таа алга ќе умре, се распаѓа и почнува да произведува метан. Значи, зголемувањето на цутот ќе значи дека повеќе метан ќе се ослободи во атмосферата, а метанот е 80 пати помоќен од јаглерод диоксидот кога станува збор за затоплување. атмосферата. Тоа е причина за вистинска загриженост“, предупреди Спирс.
