Последниве три години, рестораните во Хрватска се борат со хроничен недостиг од работници, поради што зависат од увезена работна сила. Има недостиг од келнери, што е второ најбарано занимање на CES со повеќе од 770 огласи. Поради подготовките за претсезоната, најмногу работници се бараат на јадранското крајбрежје.
Странските работници се еден од начините на кои рестораните ќе се обидат да го надоместат недостигот од кадар, но протестираат дека тоа не е најидеалното решение. Минатата година околу 9.500 странски работници работеле како келнери, а околу 5.500 биле вработени како помошници. Рестораторите велат дека годинава тој број ќе се зголеми уште повеќе, а квалитетот на услугата ќе се намали.
„Кај странските работници од трети земји најголем проблем е јазичната бариера бидејќи ретко знаат да зборуваат англиски, а за хрватскиот не можеме ни да зборуваме. Затоа тие се многу подобар персонал за големите хотелски комплекси, каде што може да работи некаква индивидуална работа, ангажирајте ги како келнери, тоа е многу неблагодарно“, вели ресторанот Никола Етеровиќ од Риека.
Угостител: Работниците од трети земји не можат да обезбедат квалитетна услуга
На Јадранот со години е практика да се вработуваат странски работници од истото говорно подрачје. Многу ресторани вработуваат работници од Македонија, Србија и Босна и Херцеговина како постојани сезонски работници. Годинава се плашат дека нема да ги има доволно и дека ќе мора да ангажираат келнери од Непал или Индија.
Поради недостиг на кадар често се принудени да прибегнуваат кон парцијални системи за самопослужување во објектите за да го намалат бројот на работници.
„Добар број барови на плажа во Истра минатата година имаа по еден шанкер, а на нивните маси пишува самопослужување. Ова е еден од начините на кои се решаваат работите бидејќи работниците од трети земји не можат да обезбедат доволно квалитетна услуга. Имаме добро да размислиме дали тоа е добро за нашиот туризам.Западниот свет ја нема услугата што ја даваме овде.Тоа е една од причините зошто не посетуваат.Кога ќе им го одземеме тоа веќе нема да биде интересно на нив и ќе се вратиме да нудиме само море и сонце“, посочува тој.Етеровиќ.
„Увозот на странски работници е фластер“
Тие сметаат дека угостителската индустрија западнала во маѓепсан круг на лоша даночна политика, долго чекање за работни дозволи и заминување на локални работници во западните земји. Иако имаат некој квалитетен кадар, посочуваат дека најмногу мораат да вработуваат необразовани работници кои немаат амбиции, туку само си ја работат својата работа.
„Увозот на странски работници е фластер. Тоа требаше да биде краткорочно решение и дојдовме до точка дека тоа е нашето единствено решение. Работите треба да се сменат. Мора да внимаваме да имаме кадар кои се способни за работа и кои имаат амбиција за оваа работа.Треба да се обидеме да најдеме кадар на кој нашата земја (Кабинетот на хрватскиот премиер) е погодна за живот и тие пари да останат во земјата бидејќи тие пари ги испраќаат странци од трети земји. на нивните семејства“, изјави Ведран Јакоминиќ, претседател на угостителското здружение „Кварнер и Истра“.
Даночна политика
Во отсуство на работници, дополнителен проблем им е задржувањето на квалитетен кадар, особено кога станува збор за работните услови и платите. Во неповолна ситуација се и рестораните кои работат цела година и не можат на своите работници да им ја исплатат платата што им се нуди на сезонските работници. Јакоминиќ вели дека ни државата не им олеснува со својата репресивна даночна политика.
„Даноците се високи, како и даноците на платите. И тука доаѓаме до точка дека тие 1.000 евра што некој може да ги понуди во цела година бизнис не се доволни за квалитетен живот и затоа локалното население си заминува. проблем е само даночната политика, но и сезонската, каде што не се работи на истиот пазар.
Сезонските капацитети работат со странци и можат да постигнат подобри цени. За да можеме да заработиме колку да ги платиме нашите, кафето треба да биде 3 евра. Ова не е реална цена за хрватскиот пазар. И тогаш го имате тој маѓепсан круг, каде целогодишните објекти импровизираат, а сезонски работат 90 дена. Ова е најмалиот проблем денес, што ќе биде за десет години“, се прашува Јакоминиќ.
Истите проблеми ги имаат и сплитските ресторани. Дозволите се чекаат 4 месеци
На проблемот со недостигот на келнери предупредува Јелена Табак, претседателка на Здружението на угостителски дејности на ХГК, која долги години е присутна во угостителството и туризмот. Сопственик на ресторан во Сплит изјави дека се справуваат со недостигот од работници.
„Некако, рестораните секогаш се снаоѓаат. Без разлика дали се тоа странски работници, студенти, семејства, прекувремена работа или пократко работно време и работат само во шпиц. Странските работници можат да обезбедат квалитетна услуга ако работодавачот добро ги подучи и обучи. Јас самиот имам работник од Северна Македонија и документите се соодветно решени, а процесот на обновување на дозволата трае еден месец и е супер брз“, објаснува Табак и додава дека работните дозволи може да им направат проблеми на работодавците.
„Се зависи од која земја е работникот, а добивањето работна дозвола може да биде доста комплицирано. Особено е тешко за рестораните кои првпат бараат дозвола за странски работник, а понекогаш треба да чекаат четири месеци за тоа .
Проблеми и со новиот систем за бакшиш
Сега се соочуваат со проблемите на кои предупредуваа уште во 2016 година. Не им помага ниту новиот модел на фискализација на бакшиш, кој почна да се применува на почетокот на годинава. Имено, на гостите им е дозволено да плаќаат бакшиш на картичка преку ПОС уредот, но одлучено е да се фискализираат и банкнотите во готовина.
„Начинот на кој се утврдува е неостварлив. Кога работиш во кафуле, а некој ти остави бакшиш од 20 центи и си оди, ти си во неволја. Според законот гостинот е должен да ја земе сметката, а келнерот мора да ги плати тие Одземени се 20 центи на сметката што е точно од гостите.
Во шпицот на сезоната тоа е сосема невозможно. Прво, затоа што не стигнувате и не можете да се справите со бирократијата. Друг проблем е што некој ќе има прекршок – гостин што не ја земал сметката или келнер кој не додал бакшиш на сметката. Тоа е глупаво решение што не може да работи. Треба да се поедностави, така што износот на бакшишот се евидентира секојдневно и се додава на сите сметки на тој вработен“, објаснува ресторанот Јакоминиќ.
Тој додаде дека тоа ќе биде еден од дополнителните проблеми што ќе ги одведе хрватските работници во земји каде бизнисот е подобро регулиран и каде нема да им се одземаат бакшишите. И поради тоа, смета тој, ќе остане без малкуте квалитетни работници кои останаа на пазарот.
